Η κατάθλιψη είναι η πιο διαδεδομένη ψυχολογική δυσκολία για τον σύγχρονο άνθρωπο. Το ατομικό και κοινωνικό της κόστος είναι μεγάλο παγκόσμια. Σε όλους έχει τύχει να έχουμε τις μαύρες μας, λόγω μιας αποτυχίας ή μιας απώλειας ή ακόμα και λόγω καιρού ή εποχής. Δεν θα μιλήσουμε με όρους εξειδικευμένους σε αυτό το άρθρο, δεν είναι τέτοιος ο σκοπός. Για να μιλάμε κοινή γλώσσα λοιπόν, θα συμφωνήσουμε πως με τον όρο κατάθλιψη εννοούμε την κατάσταση εκείνη στην οποία το άτομο νοιώθει, σκέφτεται και δρα με τρόπο που είναι μη λειτουργικός. Κοινώς δεν έχει διάθεση να κάνει και πολλά πράγματα ή και τίποτα.

Από την δεκαετία του 70 έχει ξεκινήσει η έρευνα που μελετά την σχέση της φυσικής δραστηριότητας και του συναισθήματος. Όλες αυτές οι έρευνες αλλά και η καθημερινή κλινική πρακτική, δείχνουν πως το συναίσθημα βελτιώνεται με την φυσική δραστηριότητα και φυσικά το τρέξιμο. Σε όλες τις έρευνες υπάρχει σαφής θετική συσχέτιση συναισθηματικής ανάνηψης και τρεξίματος, περπατήματος, κολύμβησης κτλ.

Σε όλες τις ανασκοπήσεις επιβεβαιώνεται αυτή η σχέση χωρίς όμως να τεκμαίρεται πάντα. Η ένδειξη όμως είναι δυνατή.
Ακόμα και σε έρευνες με ευθεία αντιπαράθεση των αντικαταθλιπτικών 2ης και 3ης γενιάς με την φυσική δραστηριότητα, σε πολλές η δραστηριότητα υπερτερεί. Είναι γνωστό το πρόβλημα των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων, παρόλο που έχουν ευρεία χρήση, καθώς πολλά άτομα δεν απαντούν , δεν ανταποκρίνονται στην θεραπεία. Επίσης πολλά άτομα μετά την διακόπή των φαρμακών υποτροπιάζουν πολύ σύντομα.

Έτσι, η “άσκηση με συνταγή” είναι πάρα πολύ διαδεδομένη στις θεραπευτικές παρεμβάσεις, είτε σε συνδυασμό με φάρμακα, είτε στα πλαίσια της ψυχοθεραπείας.

Αρκετοί πιθανοί μηχανισμοί δράσης έχουν επισημανθεί, με τους οποίους το τρέξιμο και γενικά η φυσική δραστηριότητα συμπαρασύρει το συνάισθημα:

Βιολογικοί
Η άσκηση αυξάνει την παραγώγή των φυσικών μας ναρκωτικών, τις ενδορφίνες. Σου θυμίζω το runners high ή πως νοιώθεις πολλές φορές μετα από ένα τρέξιμο που βαριόσουν να πας, τεμπέλη…

Κοινωνικοί
Το τρέξιμο ενισχύει τους κοινωνικούς δεσμούς, μεγαλώνει την κοινωνική μας βεντάλια και μπορεί να εισπράξουμε θετικά από εκεί. Τώρα αν είσαι από τους άτυχους που στο πάρκο σου τρέχουν αντιπαθητικοί μονόχνωτοι τύποι την πάτησες… ή ίσως όχι, τόλμησε να τους πλησιάσεις. Ίσως να ειπράξεις μια θετική ανταπόδωση.

Ατομικοί
Η σταθερή ενασχόληση πλαισιώνει το άτομο δημιουργώντας ένα σταθερό πρόγραμμα και δεν τον αφήνει να λιμνάζει στην μαυρίλα του.
Επίσης, παίρνει ανατροφοδότηση απο την άσκηση καθώς νοιώθει ευεξία και καλή σωματική κατάσταση, ενώ παράλληλα εισπράττει πως πετυχαίνει κάτι. Για παράδειγμα αυξάνει τα χλμ, πηγαίνει πιο γρήγορα, χάνει κιλά.
Τέλος, αποσπά την προσοχή του από την άσχημη συναισθηματική κατάσταση και τις αρνητικές σκέψεις.

Αν συνυπολογίσουμε και το ανέξοδο της όλης υπόθεσης, δεν βρίσκω τον λόγο να είσαι ακόμα μέσα στο σπίτι και να κοιτάς τον τοίχο. Βάλε εκείνα τα αθλητικά που έχεις καταχωνιασμένα και βγες έξω! Το ταξίδι για τον γύρο του κόσμου ξεκίνησε από ένα απλό πρώτο βήμα. Δοκίμασέ το!
Όλοι οι άνθρωποι κατά περιόδους νοιώθουμε άσχημα, το θέμα έιναι τι κάνουμε γιαυτό, όχι τι νοιώθουμε γι'αυτό…

Προσοχή η κονσερβοποίηση και το τσουβάλιασμα του πώς αισθάνεται ο καθένας απέχει πολύ από εμάς… Κάθε άτομο είναι μοναδική οντότητα και δρα μοναδικά… Άρα και το τι τον βοηθάει είναι εξειδικευμένο γι'αυτόν.
Αν έχει όμως ένα ζευγαρι αθλητικά παπούτσια, έναν πρόσφατο καρδιολογικό έλεγχο και νοιώθει άσχημα για περισσότερο από 2 εβδομάδες, δεν βρίσκω έναν λόγο να μην βγει για μια βόλτα…

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Lawlor DA, Hopker SW: The effectiveness of exercise as an intervention in the management of depression: systematic review and meta-regression analysis of randomised controlled trials. BMJ 2001, 322(7289):763-767.

Mead GE, Morley W, Campbell P, Greig CA, McMurdo M, Lawlor B: Exercise for depression (Review). In The Cochrane Library, The Cochrane Collaboration. Volume 1. John Wiley & Sons, Ltd; 2009:1-60.

Listening to Prozac but hearing placebo: A meta-analysis of antidepressant medication.
By Kirsch, Irving; Sapirstein, Guy
Prevention & Treatment, Vol 1(2), Jun 1998, No Pagination Specified Article 2a.

Γιάννης Βλοντάκης - Από δημοσιεύση στο ηλεκτρονικό περιοδικό gorun